Hội nghị tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025

Tại điểm cầu tỉnh Quảng Ngãi, có Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bùi Thị Quỳnh Vân; Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hoàng Giang chủ trì Hội nghị.

Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tại điểm cầu Chính phủ

Nước ta có 53 dân tộc thiểu số (DTTS) với dân số trên 14,4 triệu người, chiếm khoảng 14,6% dân số cả nước; có 6 dân tộc có dân số trên 1 triệu người (Tày, Thái, Mường, Mông, Nùng, Khmer), 15 dân tộc có dân số dưới 10.000 người, trong đó có 5 dân tộc có dân số dưới 1.000 người là Ơ Đu, Brâu, Rơ Măm, Pu Péo và Si La. Đa số đồng bào DTTS sinh sống thành cộng đồng ở khu vực miền núi, biên giới, vùng đặc biệt khó khăn với địa hình chia cắt, giao thông đi lại khó khăn. Tại thời điểm chưa sáp nhập các địa phương, theo Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ cả nước có 3.434 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS và MN) trên địa bàn 51 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Từ ngày 01/7/2025, sau khi hoàn thành sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương 02 cấp, cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh; 3.321 đơn vị hành chính cấp xã.

Ngày 18/11/2019 Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88/2019/QH14 về phê duyệt Đề án tổng thể và Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025; Chương trình gồm 10 Dự án, trong đó có 14 Tiểu dự án và 36 nội dung thành phần. Giai đoạn I (2021-2025) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với tổng vốn hơn 137.000 tỷ đồng, tập trung thực hiện các nội dung như: giải quyết đất ở, đất sản xuất, nhà ở, nước sinh hoạt; sắp xếp, ổn định dân cư; phát triển sản xuất bền vững; đầu tư hạ tầng thiết yếu; nâng cao chất lượng giáo dục, y tế; bảo tồn văn hóa; thực hiện bình đẳng giới; hỗ trợ nhóm dân tộc rất ít người; truyền thông, vận động vùng DTTS và miền núi.

Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bùi Thị Quỳnh Vân; Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hoàng Giang chủ trì tại điểm cầu tỉnh Quảng Ngãi

Trong giai đoạn 2022-2025, Tổng vốn NSTW đã giao thực hiện Chương trình là: 89.728,430 tỷ đồng, đạt 85,5% với nhiều kết quả nổi bật. Trong 9 nhóm mục tiêu về Chương trình, có 06 nhóm cơ bản đạt hoặc vượt kế hoạch đề ra: (1) tỷ lệ giảm nghèo vùng đồng bào DTTS đạt bình quân 3,4%, dự kiến cả giai đoạn đạt 3,2% (đạt so với mức trên 3% mục tiêu kế hoạch giao); (2) thu nhập bình quân của người DTTS đạt bình quân 43,4 triệu đồng, tăng 3,1 lần so với năm 2020, dự kiến hết giai đoạn đạt 45,9 triệu đồng tăng 3,3 lần so năm 2020 (mục tiêu tăng trên 2 lần); (3) Nhóm mục tiêu về công tác giáo dục; (4) Nhóm mục tiêu lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của người DTTS và đặc thù vùng đồng bào DTTS và MN đạt bình quân 54,8%, dự kiến cả giai đoạn đạt 57,8% (mục tiêu >50%); (5) Nhóm mục tiêu về Bảo tồn và phát triển các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc; (6) Nhóm mục tiêu tăng cường công tác y tế để đồng bào DTTS được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiện đại, tiếp tục khống chế, tiến tới loại bỏ dịch bệnh ở vùng đồng bào DTTS và MN.

Tuy nhiên, vẫn còn 03 nhóm mục tiêu chưa đạt: (1) Nhóm mục tiêu về cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội ở các xã ĐBKK (khu vực III) và thôn ĐBKK vùng đồng bào DTTS và MN, trong đó có 5/8 nội dung ước dự kiến đạt khi kết thúc giai đoạn I gồm: Tỷ lệ xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; Tỷ lệ thôn có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; Tỷ lệ trạm y tế được xây dựng kiên cố; Tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia và các nguồn điện khác phù hợp, sử dụng điện lưới quốc gia; Tỷ lệ đồng bào DTTS được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Còn 3/8 nội dung trong nhóm mục tiêu này ước dự kiến kết thúc giai đoạn I chưa đạt gồm: Tỷ lệ trường, lớp học được xây dựng kiên cố (đạt 94,6/100%; Tỷ lệ đồng bào DTTS được xem truyền hình (đạt 97/100%); Tỷ lệ đồng bào DTTS được nghe đài phát thanh (đạt 98,3/100%); (2) Nhóm mục tiêu số xã, thôn ra khỏi địa bàn ĐBKK (phấn đấu 50% xã, thôn ra khỏi địa bàn ĐBKK), gồm 2/2 nội dung chưa đạt; (3) Nhóm mục tiêu về công tác định canh, định cư, giải quyết cơ bản tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào, trong đó có 3/8 nội dung ước dự kiến đạt khi kết thúc giai đoạn I gồm: Giải quyết nhà ở; Hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán; Hỗ trợ xây dựng công trình nước sinh hoạt tập trung. Còn 5/8 nội dung trong nhóm mục tiêu này ước dự kiến kết thúc giai đoạn I chưa đạt gồm: Giải quyết đất ở; Hỗ trợ trực tiếp đất sản xuất; Hỗ trợ chuyển đổi nghề; Sắp xếp, ổn định dân cư; Đào tạo nghề.

Quang cảnh Hội nghị tại điểm cầu Quảng Ngãi

Phát biểu chỉ đạo, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận, biểu dương kết quả đạt được; nhấn mạnh phát triển vùng DTTS và miền núi phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; đổi mới tư duy, cách làm; đẩy mạnh phân cấp gắn với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, hoàn thiện thể chế; ưu tiên nguồn lực tài chính có trọng tâm, trọng điểm; đào tạo nguồn nhân lực; phát triển sản phẩm đặc trưng; duy trì Chương trình một cách độc lập, chú ý đến nhóm dân tộc dễ bị tổn thương. Cần tính toán tăng 10-15% kinh phí Chương trình, tạo việc làm, bảo đảm tiếp cận bình đẳng về y tế, giáo dục; ưu tiên đầu tư hạ tầng giao thông, viễn thông, điện, nước.

Thủ tướng khẳng định Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi là chủ trương đúng đắn, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào các dân tộc; đề nghị các cấp, ngành, địa phương tiếp tục phát huy kết quả đạt được, quyết tâm hoàn thành toàn bộ mục tiêu giai đoạn 2021-2030, góp phần xây dựng đất nước phát triển, phồn vinh, hạnh phúc.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương chủ động rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; tập trung nguồn lực cho các dự án trọng điểm; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, nâng cao năng suất lao động; bảo đảm an sinh xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái bền vững. Đồng thời, tăng cường đào tạo cán bộ cơ sở, nhất là người DTTS, để đáp ứng yêu cầu quản lý, điều hành và triển khai hiệu quả Chương trình; khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp, tổ chức quốc tế và toàn xã hội nhằm chung tay hỗ trợ, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Rơ Châm Lê